
İnşaat maliyetlerinin geldiği düzey ve arsa temininde yaşanan zorluklar, sıfır konutun imal maliyetini uçurdu. Konut ve kira fiyatlarının düşmesini sağlayacak asıl etken konut arzının artması iken, arz son üç yıldır muhtaçlığın 200 bin adet altında seyrediyor. Yani ülkedeki nüfusa ve alınan göçe nazaran her yıl 800-900 bin adet konut üretiminin gerçekleşmesi gerekirken bu düzey 600 bin bandından üst gidemiyor. Son periyotta belediyelerin konut yapılabilir arsa üretiminde yaşadığı zorluklar ve son bir yılda yüzde 70-200 aralığında artan inşaat maliyetleri, arzdaki mevcut sorunu daha da derinleştirdi. Müteahhitlerin ve gayrimenkul değerleme uzmanlarının hesaplarına nazaran, orta sınıfa hitap eden 150 metrekarelik bir konutun ülke genelindeki ortalama maliyeti, arsa maliyeti dahil en az 4 milyon TL'den başlıyor. ÜZERİNE TUĞLA KOYMADAN 2 MİLYON TL Eva Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, konut imal maliyetinin nispi olmakla birlikte 3 milyon TL'den başladığını, fakat inşaatın 18 ay sürmesi durumunda finans maliyetinin de katılmasıyla bu sayının 4 milyonu bulabileceğine işaret etti. İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Lideri Tahir Tellioğlu ise, "Türkiye genelinde 150 metrekarelik bir konutun arsa maliyeti 2 milyon TL'yi geçti. Yani üzerine bir tuğla koymadan yalnızca arsa maliyeti 2 milyon lira. İnşaat maliyeti de büyüklüğüne ve niteliğine nazaran 2-3 milyon TL'yi buluyor. Bu da ülke genelinde orta alım segmentine hitap eden konutların kâr hissesi olmadan yalnızca üretim maliyetlerinin 4-5 milyon TL olması manasına geliyor" dedi ve şöyle devam etti: "Konut alt ve orta gelir kümesindeki vatandaş için alınabilir olmaktan çıktı. Müteahhit ise üretim konusuna artık temkinli yaklaşıyor. 5 yıl evvel yılda 1,3 milyon adet konutun üretildiği devir de olmuştu. Yani üretim gücümüz var, gereç de var, irade de var. Sorun, yetersiz arsa ve yüksek maliyetler. Yapılan düzenlemeler de dal temsilcileri dinlenerek, gerçek teşhisler konularak hazırlanmıyor. Biz ilgili bakanlıklarla kesimin konut arzının artırılmasına yönelik tahlilleri birlikte geliştirmesi için bir ortaya gelmesini, birlikte çalışmasını istiyoruz." ARSA MALİYETLERİ ETKİLİ Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Lideri Başkanı Ramadan Kumova, konut imal maliyetlerinde bu düzeyleri konuşuyor olmanın altında yatan nedenin, arsa maliyetleri olduğunu söylüyor. Küresel ölçekte bakıldığında, arsa maliyetinin, maliyetin yüzde 20'sini geçmemesi gerektiğini fakat İstanbul için bu oranın yüzde 70'i bulduğunun altını çizen Kumova, devletin en büyük arsa sahibi olarak özel kesim işbirliğiyle erişilebilir toplumsal konut üretiminin önünü açması teklifinde bulundu. METREKARE SATIŞ FİYATLARI UÇTU Öte yandan, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) bilgilerine nazaran, Türkiye genelinde ortalama satılık konut metrekare fiyatları 2023 Temmuz'da yıllık bazda yüzde 82,7 artarak 22 bin 866 TL'ye yükselmiş durumda. Bu fiyat Ankara'da 16 bin 852 TL iken İzmir'de 26 bin 71 TL'yi, İstanbul'da ise 32 bin TL'yi buluyor. Anadolu'da konut satış fiyatlarının geldiği düzey ise, büyükşehirleri aratmıyor. Haziran ayında sozcu.com.tr'ye konuşan Van Emlakçılar Derneği Lideri Orhan Özdek, kentin satılık konutlardaki fiyat artışında başı çektiğini, bir konutun 2 milyon TL'den başladığını söylemişti.